10 ماده سرشار از ویتامین B1 ( تیامین)

۱۰ ماده سرشار از ویتامین B1 ( تیامین)

همه ی ویتامین های گروه ب در تبدیل غذا (کربوهیدرات) به سوخت (گلوکز) جهت تولید انرژی، به بدن انسان کمک می کنند. نقش اصلی کربوهیدرات ها تامین انرژی برای بدن به خصوص مغز و سیستم عصبی می باشد. گاهی به علت تقویت سیستم ایمنی و کمک به مقابله در وضعیت های پر استرس به عنوان ویتامین ضد استرس هم نامیده می شود. همچنین در انقباض عضلانی و هدایت سیگنال های عصبی نقش دارد. [۱و۲]

تیامین نقش اساسی در رشد و عملکرد سلولهای بدن دارد. این ویتامین محلول در آب بوده و به مقدار بسیار کم در کبد ذخیره می شود، نیمه عمر پایینی دارد. بنابراین افراد نیاز به تامین مداوم آن از رژیم غذایی دارند؛ البته باکتریهای روده ی بزرگ نیز در تولید آن نقش دارند. جذب این ویتامین در ژژنوم که قسمتی از روده ی باریک است صورت می گیرد.[۳و۴]

منابع غذایی:

منابع غذایی حاوی تیامین شامل غلات سبوس دار، گوشت و ماهی می باشد. نان، غلات، حبوبات و خوراک نوزادان در آمریکا و بسیاری از کشورها، غنی شده از تیامین می باشند. محصولات لبنی و اغلب میوه ها حاوی مقادیر کمی از این ویتامین می باشند.

جالب است بدانیم حرارت دادن به غذاها می تواند میزان تیامین آن را کاهش دهد برای مثال پختن نان یا پاستوریزه کردن شیر موجب کاهش محتوای تیامین موجود در آنان می شود.

به علت محلول در آب بودن تیامین، مقادیر زیادی از آن هنگام دورریختن آب پخت و پز ( مترجم: مانند برنج آبکش) از دست می رود. همچنین فرآوری کردن غذاها موجب تغییراتی در آن می شود برای مثال تیامین موجود در برنج سفید غنی شده با این ویتامین، یک دهم میزان آن در برنج قهوه ای غیرغنی شده است.

بر اساس راهنمای رژیمی دولت فدرال آمریکا در سال ۲۰۱۰، مواد مغذی باید در درجه ی اول از غذاهای طبیعی تامین گردند. مواد غذایی به خصوص اشکال دست نخورده ی آنها، نه تنها حاوی ویتامین ها و مواد معدنی ضروری موجود در مکمل های غذایی است بلکه حاوی فیبر و مواد طبیعی دیگری نیز می باشد که می تواند بر روی سلامت بدن تاثیرگذار باشد و مکمل های رژیمی ممکن است در شرایط خاصی جهت افزایش دریافت یک ویتامین یا ماده ی معدنی خاص به کار رود.

راهنمای رژیمی آمریکا، یک رژیم سالم را این گونه توصیف می نماید:

تاکید بر مصرف انواع میوه ها، سبزیجات، غلات سبوس دار، شیر کم چرب یا بدون چربی و محصولات لبنی؛ غلات سبوس دار و ماست منابع سرشاری از تیامین می باشند.
شامل گوشت فاقد چربی، مرغ، لوبیا، تخم مرغ، آجیل و دانه ها باشد؛ ماهی و غذاهای دریایی منابع سرشاری از تیامین بوده و گوشت گاو، لوبیا و دانه ها نیز حاوی این ویتامین می باشند.
کاهش مصرف چربی های اشباع، چربی های ترانس، کلسترول، نمک، شکر و غلات تصفیه شده
در حد نیاز کالری روزانه باشد. [۳]

کمبود تیامین

کمبود این ویتامین نادر بوده اما مصرف کنندگان الکل، بیماران مبتلا به کرون، بی اشتهایی و بیماران دیالیزی ممکن است دچار کمبود آن شوند. [۱] در مراحل اولیه، کمبود تیامین می تواند منجر به کاهش وزن و بی اشتهایی، گیجی، از دست رفتن حافظه ی کوتاه مدت، ضعف ماهیچه ها و علائم قلبی عروقی شود. [۳]

بری بری (beriberi )

مهمترین مصرف تیامین در درمان این بیماری است که در اثر دریافت ناکافی این ویتامین در رزیم غذایی ایجاد شده و علائم آن عبارتند از:

احساس تورم، خارش یا سوزش در دستها و پاها
گیجی
تنفس مشکل به علت وجود آب در ریه ها [۱]

بیشترین شیوع کمبود تیامین ( بیماری بری بری) در کشورهای شرق آسیا می باشد که به علت مصرف برنج کوبیده (آسیاب) شده است. پوشش خارجی برنج حاوی تیامین می باشد که طی برنج کوبی تخریب می شود. ماهی خام، سخت پوستان، چای و قهوه حاوی تیامیناز می باشند که تیامین را غیرفعال نموده و بنابراین مصرف مقادیر زیاد آنها می تواند از لحاظ نظری، ذخائر بدن را کاهش بدهد. [۴]

سندرم ورنیکه- کورساکوف (Wernicke-Korsakoff syndrome)

یکی از تظاهرات درگیری مغزی (سیستم عصبی مرکزی)، سندرم ورنیکه کورساکف می باشد که در افراد مصرف کننده ی الکل به مدت طولانی (الکلیسم مزمن) دیده می شود. از علائم آن می توان به گیجی، اختلالات چشمی و حتی آلزایمر اشاره کرد. این اختلال در افراد مبتلا به الکلیسم مزمن، اختلالات معدی روده ای شدید، بدخیمی های خونی سریعا پیش رونده و ایدز شایع تر می باشد. این سندرم یکی از شایع ترین عوارض عصبی روانی سوء مصرف الکل می باشد. [۳و۴]

آب مروارید

تیامین ممکن است خطر پیشرفت آب مروارید را کاهش دهد. افرادی که در رژیم غذاییشان حاوی مقادیر زیادی از پروتئین و ویتامین A، B1، B2 و B3 می باشد کمتر مستعد پیشرفت آب مروارید می باشند.

آلزایمر:

بر اساس مطالعات، تیامین باعث بهبود وضعیت شناختی در بیماران مبتلا به آلزایمر می شود اگرچه تحقیقات بیشتری باید قبل از استفاده از تیامین به عنوان درمان آلزایمر، انجام گیرد.

نارسایی قلبی

تیامین ممکن است با نارسایی قلبی در ارتباط باشد زیرا افراد مبتلا به این بیماری داروهای مدرّی مصرف می کنند که علاوه بر دفع مایعات اضافی بدن، باعث از دست رفتن مقدار زیادی از تیامین موجود در بدن می شوند؛ بنابراین باید مولتی ویتامین روزانه جهت تامین تیامین کافی مصرف نمایند. [۱]

به طور خلاصه گروه های در معرض خطر کمبود ویتامین B1 را می توان به صورت زیر نام برد:

افراد معتاد به مصرف الکل: الکل موجب کاهش جذب معدی روده ای این ویتامین می شود.
افراد مسن : به علت بیماری های مزمن و مصرف داروهای گوناگون
مبتلایان به ایدز
افراد مبتلا به دیابت: افزایش دفع کلیوی تیامین
افرادی که تحت عمل جراحی جهت کاهش وزن قرارگرفته اند [۳]

مسمومیت ناشی از مصرف بیش از حد تیامین

مسمومیت شناخته شده ای با تیامین وجود نداشته است و به طور کلی مصرف این ویتامین بی خطر بوده اگرچه مصرف مقادیر بیش از حد آن ممکن است منجر به ناراحتی معده شود.

مصرف طولانی مدت هر کدام از ویتامین های گروه B، می تواند منجر به عدم تعادل در دیگر ویتامین های مهم گروه B شود، بنابراین ممکن است شما بخواهید ویتامین ب کمپلکس که حاوی همه ی ویتامین های گروه ب می باشد را مصرف نمایید. [۱و۲]

اگرچه بدن مقادیر زیاد این ویتامین را در ادرار دفع می کند اما بر اساس نظریه ی سازمان غذا و تغذیه مصرف بیش از حد این ویتامین می تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد.

بد نیست بدانیم افرادی که داروهای فورزماید (Lasix) ، فلورواوراسیل (fluorouracil : داروی شیمی درمانی)، دیگوکسین و فنی توئین (دیلانتین) مصرف می نمایند، در معرض کمبود تیامین و عوارض ناشی از آن می باشند و باید با پزشک خود در این زمینه جهت دریافت مکمل های حاوی این ویتامین، مشورت نمایند. [۳و۱]

توضیحات فنی:

بررسی سطح سرمی تیامین جهت تشخیص کمبود آن در افراد با تظاهرات اولیه ی بی اشتهایی، تحریک پذیری، خستگی، مشکلات گوارشی، اختلال خواب و احساس گزگز و مورمور، ضرورت می یابد. [۴]

سطح تیامین در خون نشانگر قابل اعتمادی جهت تعیین وضعیت تیامین در بدن نبوده و جهت سنجش آن باید از ارزیابی فعالیت آنزیم ترنس کتولاز و یا دفع ادراری تیامین استفاده نمود. [۳]

بر اساس پیشنهاد سازمان جهانی بهداشت، روزانه ۱۰ میلی گرم تیامین خوراکی برای یک هفته و در ادامه ۵-۳ میلی گرم در روز برای ۶ هفته کمبود خفیف این ویتامین را درمان می کند. [۵]

میزان ویتامینB1 ( تیامین ) پیشنهادی در رژیم روزانه عبارتست از : [۳]

سن	مرد (mg)	زن(mg)	بارداری(mg)	شیردهی(mg)
6- 0 ماهگی	0/2	0/2
12- 7 ماهگی	0/3	0/3
3- 1 سالگی	0/5	0/5
8-4 سالگی	0/6	0/6
13- 9 سالگی	0/9	0/9
18- 14 سالگی	1/2	1/1	1/4	1/4
50-19 سالگی	1/2	1/1	1/4	1/4
51 سالگی≤	1/2	1/1

۱۰ ماده سرشار از ویتامین B1 ( تیامین)

نام ماده غذایی	توضیحات	درصد نیاز روزانه	میزان میلی گرم
ماهی قزل آلا	پخته شده، 85 گرم	27	0.4
ماکارانی	تمام گندم، پخته شده، یک فنجان	13	0.2
بلوط اسکواش	پخته شده، نصف فنجان	13	0.2
برنج قهوه ای	دانه بلند، نصف فنجان	7	0.1
نان	تمام گندم، یک قطعه	7	0.1
آب پرتقال	تهیه شده از کنسانتره، یک فنجان	7	0.1
تخم آفتابگردان	28 گرم	7	0.1
استیک گوشت گاو	کم چرب، ملایم پخته شده،85 گرم	7	0.1
ماست	کم چرب،یک فنجان	7	0.1
شیر	2% چربی، یک فنجان	7	0.1